chùa một cột hà nội

Bách khoa toàn thư hé Wikipedia

Bạn đang xem: chùa một cột hà nội

Chùa Diên Hựu (延祐寺) Chùa Một Cột Chùa Mật
Liên Hoa Đài
Vị trí
Quốc gia	Việt Nam
Địa chỉ	phố Chùa Một Cột, phường Đội Cấn, quận Ba Đình, TP. Hồ Chí Minh Hà Nội
Thông tin
Tôn giáo	Phật giáo
Tông phái	Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Khởi lập	1049
Người sáng sủa lập	Lý Thái Tông (1000 - 1054)
Trụ trì	Đại đức Thích Tâm Kiên (từ 2007)
Cổng vấn đề Phật giáo
x t s

Chùa Một Cột mang tên ban sơ là Liên Hoa Đài (蓮花臺)^[1][2][3] tức là Đài Hoa Sen với lối phong cách xây dựng độc đáo: một năng lượng điện thờ bịa bên trên một rường cột có một không hai. Liên Hoa Đài là công trình xây dựng có tiếng nhất nằm trong quần thể phong cách xây dựng Chùa Diên Hựu (延祐寺)^[1][4], Tức là ngôi miếu "Phúc lành lặn lâu năm lâu". Công trình Chùa Diên Hựu vẹn toàn phiên bản được xây vô thời vua Lý Thái Tông ngày đông năm 1049^[5] và đầy đủ vô năm 1105 thời vua Lý Nhân Tông^[6] hiện nay đã không hề. Công trình Liên Hoa Đài lúc này nằm tại thủ đô hà nội là một trong phiên phiên bản được sửa đổi rất nhiều lần qua chuyện những thời kỳ, bị Pháp đập huỷ Lúc rút ngoài thủ đô hà nội ngày 11/9/1954^{[7][8][9][10]} và được dựng lại năm 1955 vì thế phong cách xây dựng sư Nguyễn tì Lăng theo đòi phong cách xây dựng nhằm lại kể từ thời Nguyễn. Đây là ngôi miếu sở hữu phong cách xây dựng rất dị ở nước ta.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Thời Lý[sửa | sửa mã nguồn]

Chùa Diên Hựu được vua Lý Thái Tông mang đến khởi công thi công vô ngày đông mon mươi (âm lịch) năm Kỷ Sửu 1049, niên hiệu Sùng Hưng Đại chỉ loại nhất.^[5]

Truyền thuyết kể lại rằng, miếu được thi công theo đòi niềm mơ ước của vua Lý Thái Tông (1028-1054) và theo đòi khêu ý design của phòng sư Thiền Tuệ. Vào năm 1049, vua vẫn mơ thấy được Phật bà Quan Âm ngồi bên trên tòa sen dắt vua lên tòa. Khi tỉnh dậy, mái ấm vua kể chuyện này lại với bày tôi và được mái ấm sư Thiền Tuệ khuyên nhủ dựng miếu, dựng cột mộc Lim như vô nằm mộng, thực hiện tòa sen của Phật bà Quan Âm bịa bên trên cột như vẫn thấy vô chiêm bao và cho những mái ấm sư cút vòng xung quanh tụng kinh cầu kéo dãn sự phù trì, vì vậy miếu có tên Diên Hựu.

Vào thời vua Lý Nhân Tông, miếu Diên Hựu được sửa và trả thiện:

"Ất Dậu, /Long Phù/ năm loại 5 (1105), Tống Sùng Ninh năm loại 4. [...] Bấy giờ vua sửa lại miếu Diên Hựu xinh xắn hơn cũ, khoan hồ nước Liên Hoa Đài, gọi là hồ nước Linh Chiểu. Ngoài hồ nước sở hữu hiên nhà chạm vẽ chạy cộng đồng xung quanh, ngoài hiên nhà lại khoan hồ nước gọi là hồ nước Bích Trì, đều bắc cầu vồng nhằm trải qua. Trước sảnh miếu xây bảo tháp."^[6]

Văn bia tháp Sùng thiện diên linh (chùa Đọi, Hà Nam), năm 1121 viết: "Do lòng sùng kính đức Phật và dốc lòng sùng đạo nhân trái khoáy (đạo Phật) nên thiên về vườn Tây Cấm nổi tiếng (ngôi vườn ở phía tây cấm trở nên Thăng Long đời Lý) tuy nhiên xây ngôi miếu sáng sủa Diên Hựu theo đòi dấu tích cơ chế cũ, cùng theo với ý kế tiếp mới mẻ của phòng vua (ý nói: theo đòi dấu tích cách thức thi công miếu đời Lý Thánh Tông, đạt thêm ý mới mẻ của Lý Nhân Tông tuy nhiên trị lại miếu xinh xắn hơn trước)".

Hằng năm cứ cho tới ngày 8 tháng bốn âm lịch, vua lại cho tới miếu thực hiện lễ tắm Phật. Các mái ấm sư và dân chúng từng Kinh trở nên Thăng Long nằm trong dự lễ. Sau lễ tắm Phật là lễ phóng sinh, vua đứng bên trên một đài cao trước miếu thả một con cái chim cất cánh cút, rồi dân chúng nằm trong tung chim cất cánh theo đòi vô giờ reo sướng của một ngày hội rộng lớn.

Thời Trần - Lê - Nguyễn[sửa | sửa mã nguồn]

Đến thời mái ấm Trần, miếu dường như không cần là ngôi miếu mái ấm Lý nữa vì như thế sách cũ vẫn ghi: Năm 1249, "...mùa xuân, mon giêng, sửa lại miếu Diên Hựu, xuống chiếu vẫn thực hiện ở nền cũ...".

Theo cuốn Hà Nội-di tích lịch sử hào hùng và danh thắng, group những mái ấm sử học tập Đinh Xuân Lâm, Doãn Đoan Trinh, Dương Trung Quốc, Nguyễn Quang Ân, Nguyễn Thanh Mai, Đàm Tái Hưng tổ chức phân tích văn bia dựng bên trên miếu năm Cảnh Trị loại 3 (1665) đời vua Lê Huyền Tông vì thế Tỳ khưu Lê Tất Đạt tự khắc ghi, thì thấy rằng: bên trên địa điểm miếu Một Cột thời nay, vô thời mái ấm Đường (năm Hàm Thống loại nhất) một cột đá bên trên sở hữu ngôi lầu ngọc (với tượng Phật Quan Âm ở trong) và đã được dựng thân thuộc một hồ nước nước vuông. Vua Lý Thái Tông thông thường cho tới nguyện cầu, Lúc được hoàng tử nối dõi ngay tắp lự tu sửa lại trở nên miếu, xây thêm 1 ngôi miếu cạnh bên miếu Một Cột (cách 10 m về phía Tây Nam) và mệnh danh cả quần thể miếu này là Diên Hựu tự động (với tức là "phúc lành lặn lâu năm lâu").^[11]

Đến thời Lê Trung Hưng, miếu Diên Hựu và Liên Hoa Đài vẫn xuống cấp trầm trọng trầm trọng:

Từ trung hưng đến giờ, ao sen phí tàn, hiên nhà sụp nhừ, chỉ từ cây cột, bên trên đỉnh cột sở hữu tòa lầu nhỏ, vô thờ tượng Phật Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn, phía đằng trước sở hữu bắc cây cầu vồng lợp cái cong. Ngôi chi phí năng lượng điện phía nam giới ao lợp vì thế tranh giành tre. Năm Ất Sửu niên hiệu Gia Long (1805), đậy điệm trở nên Thăng Long, cây cầu vồng bị triệt quăng quật, cảnh miếu càng tăng phí truất phế. Dân cư tương truyền, bùn khu đất vô ao lẫn lộn vô số kể kim sắt…, người tao nghĩ rằng điểm Cao Biền trấn yểm.^[4]

Thời Nguyễn, miếu Một Cột được trùng tu vào tầm trong những năm 1840-1850 và vô năm 1922.

Sau năm 1954[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1954, quân team Viễn chinh Pháp trước lúc rút ngoài thủ đô hà nội vẫn mang đến bịa mìn nhằm đập miếu Một Cột.^[8][9][10] Báo Tia Sáng ngày 10 mon 9 năm 1954 fake tin yêu "..., miếu Một Cột di tích lịch sử liệt hạng của Hà Thành vẫn sụp sụp sau đó 1 giờ nổ long trời tở khu đất..."^{[cần dẫn nguồn]}

Xem thêm: hình nên máy tính đẹp

Sau Lúc tiếp quản ngại thủ đô, Sở Văn hóa nước ta Dân mái ấm Cộng hòa vẫn tổ chức trùng tu rộng lớn miếu Một Cột (chùa Diên Hựu), thi công lại miếu Một Cột theo đòi phong cách xây dựng cũ. Chùa Một cột tất cả chúng ta thấy lúc này được sửa chữa thay thế lại năm 1955 vì thế Kiến trúc sư Nguyễn tì Lăng phụ trách.

Kiến trúc[sửa | sửa mã nguồn]

Nguyên bản[sửa | sửa mã nguồn]

Nhà phân tích Nguyễn Hùng Vĩ vô bài bác phân tích năm 1999 đã mang rời khỏi những dẫn bệnh chứng minh: lối phong cách xây dựng một cột tương đương với phong cách xây dựng từng tồn bên trên trên cột đá miếu Dạm.^[12] Năm 2013, theo đòi phân tích của Tiến sĩ Trần Trọng Dương: "toàn cỗ miếu Diên Hựu được design theo đòi đồ dùng hình mandala tế bào phỏng một đái ngoài trái đất vô trái đất quan lại Phật giáo." Trong số đó, "Liên hoa đài ở miếu Diên Hựu là một trong "bông sen thẩm mỹ và nghệ thuật khổng lồ" (chữ người sử dụng của Chu Quang Trứ).^[1][13]

Theo một vài mái ấm phân tích, lối phong cách xây dựng một cột sở hữu từ xưa đời mái ấm Lý. Tại Hoa Lư, Tỉnh Ninh Bình vô ngôi miếu Nhất Trụ tuy nhiên đàn bà vua Đinh Tiên Hoàng tu hành, sở hữu một cây cột đá cao, tám cạnh, tự khắc bài bác kinh Lăng Nghiêm, đề niên hiệu thời Lê Hoàn (981–1005). Phía bên trên cột là tòa sen chạm. Năm Long Thụy Tỉnh Thái Bình loại năm đời Lý Thánh Tông (1058) sở hữu xây năng lượng điện Linh Quang ở Thăng Long, phía đằng trước năng lượng điện dựng lầu chuông, một cột tám cạnh hình bông sen.

Kế quá những trở nên trái khoáy phân tích sau rộng lớn hai mươi năm, ngày 10/10/2020, group những mái ấm phân tích, phong cách xây dựng sư và họa sỹ - SEN Heritage vẫn tổ chức triển khai tọa đàm thể hiện một phương án tái mét lập phong cách xây dựng vẹn toàn phiên bản của miếu Diên Hựu, vô tê liệt trung tâm là phong cách xây dựng hoa sen một cột sáu cạnh đời Lý (độc trụ lục giác liên hoa lâu - theo đòi "Việt sử lược") của Liên Hoa Đài vì thế hình hình ảnh 3 chiều và technology thực tiễn ảo.^[2][14][15] Buổi tọa đàm sở hữu sự hùn mặt mày của giới trình độ như mái ấm sử học tập Dương Trung Quốc, mái ấm phân tích Nguyễn Hùng Vĩ, Tiến sĩ Trần Trọng Dương,... và giới báo chí truyền thông.

Bản dựng lại năm 1955[sửa | sửa mã nguồn]

Thực dân Pháp trước lúc rút ngoài thủ đô hà nội vẫn mang đến nổ mìn đập miếu. Tuy nhiên, miếu và đã được trùng tu vì thế phong cách xây dựng sư Nguyễn tì Lăng theo đòi phong cách xây dựng nhằm lại thời Nguyễn. Chùa Một Cột lúc này bao hàm đài Liên Hoa hình vuông vắn, chiều lâu năm từng cạnh 3 m, cái cong, dựng bên trên cột cao 4 m (không kể phần chìm bên dưới đất), 2 lần bán kính 1,2 m sở hữu cột đá là 2 khúc ck lên nhau trở nên một khối. Tầng bên trên của cột là khối hệ thống những đòn đánh mộc thực hiện giá chỉ hứng mang đến ngôi đài phía trên. Đài Liên Hoa sở hữu cái ngói, tứ góc uốn nắn cong, bên trên sở hữu Lưỡng long chầu nguyệt. Trong ý niệm người Việt, Long luôn luôn là loài vật rất linh thiêng, hình tượng mang đến quyền uy, sức khỏe. Và hình hình ảnh "Lưỡng long chầu nguyệt" bên trên những cái đình thông thường, miếu chiền không chỉ là hình tượng mang đến sức khỏe thần thánh mà còn phải ẩn vô tê liệt những độ quý hiếm nhân bản, phản chiếu trí tuệ, ước vọng của trái đất và nền văn minh thượng cổ.

Ngày ni không tồn tại những cánh sen bên trên cột đá như vẫn nói đến việc vô bia văn thời mái ấm Lý, tuy nhiên ngôi miếu dựng bên trên cột vượt qua bề ngoài nước vẫn chính là phong cách xây dựng rất dị, khêu hình tượng một bông sen vươn trực tiếp lên ngoài ao. vũng được phủ quanh vì thế mặt hàng lan can thực hiện vì thế những viên gạch men sành tráng men xanh lơ. Kiến trúc miếu thi công sát với phong cách xây dựng còn nhằm lại thời Nguyễn.

Cạnh miếu Một Cột thời nay còn tồn tại một ngôi miếu sở hữu cổng tam quan lại, với bức hoành phi tía chữ "Diên Hựu tự", vẹn toàn là công trình xây dựng được dựng chuyến thứ nhất năm 1049, nhằm không ngừng mở rộng quy tế bào mang đến miếu Một Cột trong những việc thờ cúng, tụng kinh Phật và sinh hoạt của những tăng ni (trong quần thể miếu Diên Hựu khi đó).

Trong vườn miếu hiện tại sở hữu một cây tình nhân đề xum xuê kể từ khu đất Phật, vì thế Tổng thống bấm Độ Rajendra Prasad tặng nhân thời cơ Chủ tịch Xì Gòn qua chuyện thăm hỏi bấm Độ năm 1958.

Ngày ni, miếu Một Cột là một trong trong mỗi điểm tham ô quan lại phượt được thật nhiều khác nước ngoài ghé thăm hỏi khi để chân cho tới thủ đô hà nội.

Chùa Một Cột cũng sẽ được thừa nhận là ngôi miếu sở hữu phong cách xây dựng rất dị nhất Á Lục.

Biểu tượng miếu Một Cột[sửa | sửa mã nguồn]

Chùa Một Cột và đã được lựa chọn thực hiện một trong mỗi hình tượng của thủ đô thủ đô hà nội, ngoại giả hình tượng miếu Một Cột còn được thấy ở mặt mày sau đồng xu tiền sắt kẽm kim loại 5000 đồng của nước ta. Tại TP. Hồ Chí Minh Thủ Đức, Thành phố Xì Gòn cũng đều có một phiên phiên bản miếu Một Cột. Bên cạnh đó, bên trên thủ đô Moskva của Nga cũng đều có một phiên phiên bản miếu Một Cột được xây lắp đặt bên trên Tổ ăn ý Trung tâm Văn hóa - Thương mại và Khách sạn "Hà Nội - Matxcova".Chùa còn là một hình tượng cao quý bay tục của trái đất nước ta.

Thơ ca[sửa | sửa mã nguồn]

Thiền sư Huyền Quang (1254-1334) sở hữu một bài bác thơ về miếu Một Cột như sau:

延祐寺

上方秋夜一鐘闌 (蘭)

月色如波楓樹丹

鴟吻倒眠方鏡冷

塔光雙峙玉尖寒

萬緣不擾城遮俗

半點無憂眼放寬

參透是非平等相

魔宮佛國好生觀

Diên Hựu tự

Thượng phương thu dạ nhất cộng đồng lan

Nguyệt sắc như tía phong thụ đan

Si vẫn hòn đảo miên phương kính lãnh

Tháp quang quẻ tuy nhiên trĩ ngọc tiêm hàn

Vạn duyên bất nhiễu trở nên giá chỉ tục

Bán điểm vô ưu nhãn phóng khoan

Tham thấu thị phi đồng đẳng tướng

Ma cung Phật quốc hảo sinh quan

Chùa Diên Hựu (Nguyễn Huệ Chi dịch)

Đêm thu miếu phảng phất giờ chuông tàn

Phong đỏ tía, trăng ngời, sóng nguyệt lan

In ngược hình chim, gương nước lạnh

Sẫm song bóng tháp, ngón tiên hàn.

Muôn duyên chẳng vướng: xa xăm trần tục

Một mảy này lo: rộng lớn nhãn quan

Thấu hiểu thị phi đều thế cả

Dầu ma mãnh dầu Phật, vùng này hơn?

Di tích Quốc gia[sửa | sửa mã nguồn]

Chùa Một Cột thời nay nằm trong miếu Diên Hựu tân tiến (tức là quần thể miếu Diên Hựu xưa) được thừa nhận là Di tích lịch sử hào hùng - văn hóa truyền thống cấp cho vương quốc mùa thứ nhất năm 1962.^[11][16]

Kỷ lục[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày 4 mon 5 năm 2006, Tổ chức Kỷ lục nước ta vẫn xác lập miếu là "Kỷ lục Việt Nam" và đề cử cho tới Tổ chức Kỷ lục châu Á. Sau thời hạn thẩm quyết định nhằm xác lập, ngày 10 mon 10 thời điểm năm 2012, bên trên Faridabad (Ấn Độ)^[17], Tổ chức Kỷ lục châu Á vẫn xác lập kỷ lục châu Á: "Ngôi miếu sở hữu phong cách xây dựng rất dị nhất" mang đến miếu Một Cột^[16].

Xem thêm: cách đổi hình nền máy tính win 11

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Danh sách miếu Hà Nội
• Chùa Nhất Trụ
• Chùa Nam Thiên Nhất Trụ

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons đạt thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Chùa Một Cột.

• 10 kỷ lục văn hóa truyền thống Phật giáo Việt Nam
• Phim tư liệu miếu Một Cột ở thủ đô hà nội bên trên kênh H1^{[liên kết hỏng]}
• TS Trần Trọng Dương: Muốn hiểu ông phụ thân, cần đã đạt được dụng cụ diệu kì này!